Ravensbrück
Concentratiekamp Ravensbrück, het grootste vrouwenkamp in het Duitse Rijk, lag ten noorden van Berlijn in het Pruisische dorp Ravensbrück. De eerste vrouwelijke gevangenen werden in 1939 overgebracht uit concentratiekamp Lichtenburg. In april 1941 werd een mannenkamp toegevoegd dat ook onder bevel stond van de commandant van het vrouwenkamp, Fritz Suhren. In juni 1942 werd ook het aangrenzende 'jeugdbeschermingskamp' in gebruik genomen. Het vrouwenkamp werd voortdurend uitgebreid tot aan 1945. In het kamp ontstond een industrieel complex met verschillende productiefaciliteiten waar vrouwelijke gevangenen dwangarbeid moesten verrichten dat traditioneel als vrouwenwerk werd beschouwd, zoals naaien, weven of knopen. Naarmate de oorlog vorderde werden meer dan 40 subkampen opgericht. Tussen 1939 en 1945 werden ca. 120.000 vrouwen en kinderen, 20.000 mannen en 1200 meisjes en jonge vrouwen geregistreerd als gevangenen. Tienduizenden van hen werden vermoord, stierven aan honger en ziekte of werden gedood tijdens medische experimenten. Begin 1945 richtte de SS een voorlopige gaskamer in naast het crematorium waar tussen januari en april 1945 ca. 5000 en 6000 gevangenen werden vergast. Kort voor het einde van de oorlog evacueerde het internationale Rode Kruis zo'n 7.500 gevangenen naar Zweden, Zwitserland en Frankrijk. Na een evacuatieorder van Himmler liet de commandant van Ravensbrück, de resterende 20.000 gevangenen in kolommen marcheren naar het noordwesten. Op 30 april 1945 bevrijdde het Rode Leger het kamp en de ongeveer 2.000 zieke gevangenen die waren achtergelaten.
Titel: De meisjes van Ravensbrück
Auteur: Anna Ellroy
Aantal pagina's: 430
ISBN: 978 90 245 8258 7
Druk: 2020
Uitgever: Luitingh-Sijthoff
Berlijn, 1989. Terwijl de muur tussen Oost- en West-Duitsland valt, zorgt Miriam Winter voor haar stervende vader Henryk. Wanneer Miriam een kamptatoeage onder zijn horlogebandje ontdekt, begint haar zoektocht naar Henryks geheime verleden. Verstopt achter in een kledingkast vindt Miriam in een tas een gevangenen-uniform uit het Ravensbrück-vrouwenkamp. In de zoom van de jurk blijken geheime brieven aan haar vader te zitten, die daar al die jaren onontdekt zijn gebleven. Het zijn indringende brieven van een jonge vrouw. Al snel beseft Miriam dat deze vrouw, Frieda, de verloren liefde van haar vader is. Via Frieda's hartbrekende verhalen over ontberingen, opoffering en uithoudingsvermogen, legt Miriam de puzzelstukjes bijeen.
Titel: Een verborgen herinnering - Tekeningen van Aad Breur uit Ravensbrück
Auteur: Dunya Breur
Aantal pagina's: 272
ISBN: 90 6278 589 1
Druk: 1983
Uitgever: Tiebosch
De schilderes Aat Breur-Hibma en haar man Krijn Breur gingen na de Duitse inval in Nederland, mei 1940, in het verzet. Ze werden verraden en in november 1942 gearresteerd. Krijn in Den Haag, Aat in Amsterdam. Krijn werd gemarteld en gefusilleerd, Aat kwam via verscheidene gevangenissen in september 1943 als 'Nacht und Nebel' gevangene in Ravensbrück terecht, waar ze op 29 april 1945 door het Russische leger werd bevrijd. Hun dochter Dunya kreeg de potloodtekeningen die haar moeder met levensgevaar in gevangenschap maakt, onder ogen en na vele jaren werden deze eindelijk gepubliceerd.
Titel: Mijn naam is Selma
Auteur: Selma van de Perre
Aantal pagina's: 239
ISBN: 978 94 0045 0459 5
Druk: 2020
Uitgever: Thomas Rap
Vrijwel alles raakte ze kwijt: haar ouders, haar zusje, haar naam, haar identiteit. Ze overleefde de gruwelen van vrouwenkamp Ravensbrück en tekende haar verhaal op. Het resultaat is een hartverscheurend, glashelder en optimistisch verhaal vol verlies - maar vooral vol levenslust.
Titel: Ravensbrück - Geschiedenis van het concentratiekamp voor vrouwen
Auteur: Sarah Helm
Aantal pagina's: 800
ISBN: 978 90 263 2111 5
Druk: 2015
Uitgever: Ambo / Anthos
`Ravensbrück' van Sarah Helm is het standaardwerk over het grootste en beruchtste concentratiekamp voor vrouwen. In de Tweede Wereldoorlog hebben 160.000 vrouwen van alle standen en nationaliteiten gevangen gezeten in dit kamp. Zij werden gruwelijk en onmenselijk behandeld en velen van hen vonden er de dood door ondervoeding, zware dwangarbeid, medische experimenten en executies. Op basis van interviews, ooggetuigenverslagen en onderzoek in archieven vertelt Sarah Helm het volledige verhaal van Ravensbrück, van de oprichting van het kamp in 1939 tot aan de bevrijding in 1945.
Titel: Zo was het in Ravensbrück
Auteur: Ludo van Eck
Aantal pagina's: 315
Druk: 1970
Uitgever: De Schorpioen
Ludo van Eck zat tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen in concentratiekamp Dachau wegens deelname aan het gewapend verzet. Hij overleefde de oorlog en bezocht en bestudeerde alle concentratiekampen na de oorlog opnieuw zodat de onmenselijke gruwel van de nazi's nooit vergeten zou worden. Zijn missie leidde tot het schrijven van in totaal 14 boeken over de kampen. De namen van de personages in 'Zo was het in Ravensbrück' zijn geen verzonnen namen, maar namen van vrouwen die in Ravensbrück omkwamen. Ook al is het beschreven verhaal niet hun persoonlijk verhaal, maar de geschiedenis van 132.000 vrouwen. Ook de namen van de SS-monsters, van de misdadige dokters en de zogenaamde verpleegsters zijn echte namen.